Để quản lý các hoạt động đầu tư của bạn một cách hiệu quả đòi hỏi phải quản lý các nguyên nhân gốc rễ của tâm lý đầu tư: sự không chắc chắn và thiếu quan điểm

Khi nói đến đầu tư, cách chúng ta điều hướng một số giai đoạn biến động mạnh có thể tạo nên hoặc phá vỡ thành công của chúng ta trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, áp lực của những thời điểm này thường khiến chúng ta phải đưa ra những quyết định hấp tấp mà sau này chúng ta phải hối hận - bán khi chúng ta nên nắm giữ hoặc mua khi chúng ta nên đứng ngoài lề. Trong thể thao, họ gọi điều này là nghẹt thở.

Trong quá trình đầu tư, chúng ta không ít lần bị đưa vào những tình huống “ngoài dự tính” và nó có khả năng thổi bay toàn bộ thành quả của chúng ta tích lũy trong nhiền năm ròng. Áp lực của những thời điểm này thường “ép” chúng ta phải đưa ra những quyết định hấp tấp mà sau này phải hối hận: “Bán khi đáng lẽ ra mình nên nắm giữ và mua trong khi phải đứng ngoài”.

Vậy làm thế nào để có thể thoát khỏi những áp lực tâm lý khiến chúng ta đưa ra những quyết định sai lầm như vậy? – Hãy lập một kế hoạch giúp chúng ta có thể quản lý các nguyên nhân gốc rễ gây ra áp lực: Sự không chắc chắn.

“Chúng ta ghét sự không chắc chắn – những rõ ràng chúng ta thích sự chắc chắn của nỗi đau thể xác hơn là không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo”

Quản lý sự “không chắc chắn”

Sự không chắc chắn là gốc rễ của sự khó chịu khi bị áp lực bởi vì bộ não của con người trải qua sự không chắc chắn giống như đau đớn về thể chất. Trên thực tế, một thí nghiệm được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại Đại học College London đã chứng minh rằng mọi người có ít dấu hiệu căng thẳng về thể chất hơn khi họ có 100% khả năng bị điện giật so với tỷ lệ 50% khả năng bị điện giật. Điều đó là một minh chứng cho thấy chúng ta thực sự ghét sự không chắc chắn và rõ ràng là chúng ta thích sự chắc chắn của nỗi đau thể xác hơn là không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. 

Kết quả là, xung lực chủ đạo của chúng ta trong những giai đoạn không chắc chắn đáng kể là phải hành động càng nhanh càng tốt để loại bỏ nó, điều này có thể rất hữu ích. Khi chúng ta chuẩn bị cho một kỳ thi, nỗi sợ hãi của chúng ta về những kiến thức chưa biết chính là thứ mang lại cho chúng ta năng lượng để làm các công việc chuẩn bị cần thiết để giải quyết những điều làm chúng ta cảm thấy sợ hãi. Nhưng động lực để loại bỏ sự không chắc chắn cũng có thể khiến chúng ta thực hiện hành động trực tiếp phản tác dụng, chẳng hạn như khi chúng ta hoảng sợ và bán một cổ phiếu biến động ở đáy thị trường. Chúng tôi nhận được sự chắc chắn - nhưng với một cái giá quá đắt.

Thay vì chỉ phản ứng với sự không chắc chắn, hãy xem xét hai cách sau để cách ly bản thân khỏi những tác động tồi tệ nhất:

Lập kế hoạch trước các tiêu chí hành động của bạn – Trong một cuộc phỏng vấn với một bác sĩ chấn thương, Tiến sĩ Andrew Petrosoniak, ông đã nói về tầm quan trọng của 5 hoặc 10 phút mà nhóm của ông có được thông tin của một bệnh nhân trước khi người đó được đưa đến bệnh viện. Trong thời gian đó, họ xem xét các điểm quyết định chính có thể nảy sinh và xác định cách họ sẽ xử lý chúng: “Chúng tôi nói, 'Được rồi, nếu bệnh nhân không có mạch hoặc họ mất mạch, chúng tôi sẽ làm X.' Điều đó rất hữu ích cho toàn đội và tôi sau đó tự chịu trách nhiệm về những gì mình có thể làm, ”Petrosoniak nói. 

Cân nhắc làm điều tương tự cho danh mục đầu tư của bạn: nếu các khoản đầu tư của bạn giảm 10% trong một tuần, bạn sẽ làm gì? Khi thị trường đi lên, có những mức xác định trước mà bạn sẽ chốt lời cổ phiếu hay không? Có các tiêu chí được thiết lập để ra quyết định có thể giảm bớt sự khó chịu của sự không chắc chắn và khiến chúng ta ít có những phản ứng sai lầm hơn.

“Soi” danh mục đầu tư của bạn ít thường xuyên hơn - Trong “ Bị đánh lừa bởi sự ngẫu nhiên ”, nhà toán học Nassim Taleb đminh họa tác động của tần suất đối với sự không chắc chắn. Sử dụng ví dụ giả định về một nha sĩ nắm giữ danh mục đầu tư cổ phiếu với lợi nhuận hàng năm 15% và biến động 10% mỗi năm, anh ta lưu ý rằng nếu nha sĩ kiểm tra giá trên điện thoại di động của anh ta mỗi phút trong suốt tám giờ ngày làm việc, anh ấy sẽ trải qua một chuyến đi cực kỳ khó khăn, với “241 phút thú vị so với 239 phút không thể đo lường được” trong một ngày trung bình.

Tuy nhiên, nếu anh ta kiểm tra nó hàng tháng, anh ta sẽ có tám tháng tốt để chống lại bốn tháng xấu, và thậm chí còn tốt hơn - nếu nha sĩ chỉ đọc báo cáo cuối năm, anh ta có thể có 19 năm tốt để chống lại một năm tồi tệ. Nói tóm lại, khi tần suất tăng lên, việc phân biệt xu hướng dài hạn với sự biến động chung trở nên khó khăn hơn nhiều — và chúng ta có nhiều khả năng phản ứng theo cảm xúc với mỗi và mọi sự thay đổi.

Quản lý danh mục đầu tư

Nguyên nhân thứ hai của việc ra quyết định kém dưới áp lực là chúng ta bị choáng ngợp bởi những thứ đang bị đe dọa. Trong những giai đoạn đặc biệt đầy biến động, thật dễ dàng để tưởng tượng ra các kịch bản ngày tận thế trong đó an ninh tài chính, quỹ hưu trí và tương lai của con cái chúng ta đang bị đe dọa. 

“Chúng ta cần nhận ra rằng các ứng dụng trên điện thoại và các kênh trên TV của chúng ta đều có lợi ích đặc biệt trong việc khiến chúng ta nghĩ rằng những thứ không quan trọng là quan trọng và những thứ quan trọng là thảm khốc.”

Khi chúng ta quyết định mở rộng danh mục trong giai đoạn điều chỉnh của thị trường, sự mất mát tạm thời của giá trị tài sản ròng sẽ thành mối đe dọa đối với sinh kế của chúng ta, nó có thể khiến chúng ta hoảng sợ và đưa ra quyết định mà trong nhận thức muộn chúng ta hối tiếc. Nhiều người đã thanh lý tài sản vào năm 2001, 2009 và gần đây nhất là khi COVID ra đời vào tháng 3 năm 2020, đã học được điều này một cách “cay đắng”.

Để tránh bị choáng ngợp bởi những gì đang bị đe dọa, hãy xem xét các chiến lược sau:

Thiết lập một giới hạn an toàn — Thoát khỏi trạng thái hoảng sợ đòi hỏi một câu trả lời tốt cho câu hỏi, “điều gì không bị đe dọa?” Khi chúng ta có những thứ quan trọng mà không gặp rủi ro trong bối cảnh biến động, nó có thể đối trọng với nỗi sợ mất mát. Đảm bảo rằng bạn dành một phần tài sản của mình để không bị ảnh hưởng bởi sự biến động của thị trường (hoặc một số tài sản, chẳng hạn như bảo hiểm, thiết lập giới hạn rủi ro giảm giá của bạn) là một hàng rào quan trọng để chống lại áp lực.

Thực hành tốt “vệ sinh” phương tiện truyền thông – Sự phát triển của công nghệ thông tin đã dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang “lạm phát tầm quan trọng” trong truyền thông — bắt nguồn từ việc nhận ra rằng điều gì đó càng có vẻ quan trọng thì tất cả chúng ta càng có nhiều khả năng nhấp vào nó, đọc hoặc xem nó.

Chúng ta cần nhận ra rằng các ứng dụng trên điện thoại và các kênh trên TV của chúng ta đều có lợi ích đặc biệt trong việc khiến chúng ta nghĩ rằng những thứ không quan trọng là quan trọng và những thứ quan trọng là thảm khốc. Khi chúng ta nhìn thấy những thông tin được đăng quá nhiều theo 1 chiều hướng nhất định chúng ta dễ bị “hành động” theo luồng thông tin đó hơn.

“Khi chúng ta quản lý sự không chắc chắn và có một kế hoạch quản lý danh mục đầu tư một cách hiệu quả, chúng ta ít có khả năng mắc phải những sai sót mà sau này chúng ta phải hối tiếc.”